6306 Sayılı Afet Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde risk teşkil eden yapıların tespiti ve kentsel dönüşüme tabi tutulmasına yönelik olarak yapılacak işlemler Riskli Yapı Tespit Lisansı’na sahip kurum ve kuruluşlara bırakılmıştır.

Riskli yapı; yıkılma ve ağır hasar görme riski taşıdığı incelendikten sonra teknik verilere dayanılarak tespit edilen ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan yapılardır. Özellikle, deprem bölgesi riskli yapı unsuruna doğrudan etki etmektedir. Bu nedenle deprem bölgesi yüksek yerler çok daha büyük risk taşımaktadır. Kentsel Dönüşüm Projeleri olarak da adlandırılan riskli yapıların dönüştürülmesi işlemi daha yaşanılabilir hale getirilmesi için hayata geçirilmektedir.

6306 sayılı kanuna göre riskli yapı; 

• Ekonomik tamamlamış olan yapılar.
  
  
• Yıkılma riski taşıdığı bilimsel ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapılar.
• Ağır hasar görme riski taşıdığı teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıların tespiti işidir.
• Riskli Yapı tespiti mühendislik hizmetidir ve teknik verilere dayanılarak yapılır.

Binanızın riskli olup olmayacağı hakkında ön bilgi edinebilmek için aşağıdaki maddeleri gözden geçirebilirsiniz;

• 2000 yılından önce yapılmış bir yapılara Yapı Denetim’e tabi olmadığından denetimsiz olarak kabul edilir.
• Binanızın yapımında hazır beton kullanılıp kullanılmadığı en önemli faktörler arasındadır. Taşıyıcı elemanlardan karot alınacak ile beton basınç dayanımı tespit edildiğinde C10 ve daha az bir beton sınıfı çıkıyor ise mutlaka statik analiz gerekir.
• Binanın bodrum ve/veya zemin katında rutubet; kolon, kiriş demirlerinde paslanma mevcut olup olmadığı.Ayrıca bodrum katında su izolasyonunun olup olmadığı da bir diğer etkidir.
• Binanın herhangi bir katındaki kolon, kirişlerde veya duvarlarda derinlemesine çatlaklar varsa mutlaka teknik analiz yapılmalıdır.
• Binanın herhangi bir katında yapılan tadilatı sırasında taşıyıcı kolon, kiriş kesilmiş ise veya imalat sırasında projesinin dışına çıkılarak kolon, kiriş iptali veya yön değişikliği yapıldıysa yine değerlendirmesi gereken bir faktördür.
• Binanızın zemininde oturma ve buna bağlı temelde oturma ve kot farklılıkları oluşmuşsa yapı yine incelenmesi gereken bir yapıdır diye düşünülebilir.

FAİZ DESTEĞİ :
Kanun kapsamında kredi kullanacak gerçek veya tüzel kişilerin bankalardan kullanacağı kredilere; Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenen oranlarda Dönüşüm Projeleri Özel Hesabından karşılanmak üzere faiz desteği verilebilir.

FAİZ DESTEĞİ ESASLARI

• Bakanlık kendisine başvuran bankalarla protokol imzalar.
• Banka, kredi başvurularını protokol hükümleri ve bankanın kredilendirme usul, esas ve mevzuatı çerçevesinde değerlendirir.
• Banka kredi vermeyi uygun gördüğü hak sahiplerinin listesini Bakanlığa bildirir. Bakanlıkça başvuru 6306 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilir.
• Faiz desteğinden yararlandırılacaklar Bankaya bildirilir.
• Faiz desteği sağlanacak krediler için bankalar tarafından talep edilecek ücret, sigorta ve benzeri giderler hak sahipleri tarafından ödenir.

FAİZ DESTEĞİ GERİ ÖDEMESİ

• Bankalar tarafından sağlanacak kredilere verilecek faiz desteği ödemeleri, bankanın kullandırılan kredilere ilişkin taksit vadesi sonuna kadar hesaplanan ve her ay kendi kayıtlarına göre kesinleşmiş aylık faiz desteği tutarlarını Bakanlığa bildirmesini takiben Bakanlıkça hesaptan gerçekleştirilir.
• Hak sahipleri tarafından geri ödemesi gerçekleştirilmeyen krediler için faiz desteği ödemeleri durdurulur.
• Hak sahiplerinin bankalar ile yapılacak olan protokoller kapsamında kullanacakları kredinin anapara riski ile faiz desteği dışında kalan faiz ödemelerinden doğan risk tamamen bankaya aittir.

KİRA YARDIMI
Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapılar ile uygulama alanı dışındaki riskli yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine veya ilgili kurumca belirlenecek tarihe kadar, mümkün olması hâlinde geçici konut veya işyeri tahsisi, mümkün olmaması hâlinde ise, Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir.

• Kira yardımı aylık 600 Türk Lirasını geçemez.
• Kiracı olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere, bulunduğu il için belirlenen aylık kira bedelinin iki katı kadar, sınırlı aynî hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere ise beş katı kadar defaten kira yardımı yapılabilir.
• Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay ve Kanun kapsamında anlaşma yolu ile kamulaştırılan yapılarda 5 aydır. Riskli alanlarda kira yardımı süresi 36 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir.
• Aylık kira bedeli, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan Tüketici Fiyatları Endeksi oranında güncellenir.
• Yapılacak kira yardımının ilk beş aya kadar olan kısmı, taşınma masrafları da dikkate alınarak peşin olarak ödenebilir.
• Yapılarda kiracı veya sınırlı aynî hak sahibi olarak ikamet edenlere veya işyeri işletenlere, Bakanlıkça belirlenecek oranda defaten kira yardımı yapılabilir.

Kira yardımı başvuruları;
• Kira yardımı başvuruları; tahliye tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, Bakanlıkça belirlenecek bilgi ve belgelere istinaden riskli alan veya rezerv yapı alanlarında ilgili kuruma, riskli alan dışındaki riskli yapılarda ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğe yapılır.

Dönüşüm Projeleri Özel Hesabından yapılacak kira yardımları;
• Uygulama alanında kira yardımı talebinin uygulamayı yapan İdare veya TOKİ’ce uygun görülmesi ve onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilmesi üzerine, ilgililerine ödenmek üzere İdare veya TOKİ’nin hesabına,
• Uygulama alanı dışındaki riskli yapılarda kira yardımı talebinin Müdürlükçe uygun görülmesi ve onaylanmak üzere Bakanlığa gönderilmesi üzerine, doğrudan riskli yapı maliklerinin hesap numaralarına yapılır.

Dönüşüm Projeleri Özel Hesabından aynı kişiye hem kira yardımı ve hem de faiz desteği yapılamaz. Kira yardımından faydalananlar faiz desteğinden, faiz desteğinden faydalananlar ise kira yardımından faydalanamaz.

Detaylı bilgi için Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” kapsamında hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilerde sağlanacak faiz desteğine ilişkin Bakanlığımız ile protokol imzalayan Bankalar aşağıda sıralanmıştır:

1- AKBANK T.A.Ş.
2- ALBARAKA TÜRK KATILIM BANKASI A.Ş.
3-ALTERNATİF BANK A.Ş.
4-DENİZBANK A.Ş.
5-QNB FİNANSBANK A.Ş.
6-TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş.
7-TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş.
8-ING BANK A.Ş.
9-KUVEYT TÜRK KATILIM BANKASI A.Ş.
10-TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş.
11-TÜRKİYE EMLAK KATILIM BANKASI A.Ş.
12-TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş.
13-TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.
14-ŞEKERBANK T.A.Ş.
15-TÜRKİYE VAKIFLAR BANKASI T.A.O
16-YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş.
17-T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş.
18-ZİRAAT KATILIM BANKASI A.Ş

Detaylı Bilgi için Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü‘nün internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

1. Yapı maliklerden birisi veya kanuni temsilcisi(vekili) Bakanlık tarafından lisanslandırılmış firmamıza müracaat eder. Bu aşamada herhangi bir çoğunluk aranmaz.

2. Maliklerden birinin veya kanuni temsilcisinin müracaatı ile bu tespit yapılabilir. Riskli yapılar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği hükümler(DBYBHY2007 veya RBTE2013)e göre tespit edilir.

3. Yapılan tespitler neticesinde Riskli olduğu tespit edilen yapı, firmamız tarafından Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne bildirilir. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri raporları inceler, raporlarda eksik veyahut yanlış hususların bulunmaması halinde ise ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

4. İlgili tapu müdürlüğünce, tapu kütüğüne “Riskli Yapı” belirtmesi konulur. Riskli yapı tespitine karşı tebligat tarihinden itibaren on beş gün içinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne dilekçe ile itiraz edilebileceği, aksi takdirde tebligat tarihinden itibaren İdarece altmış günden az olmamak üzere belirlenen süre içinde yapının yıktırılması gerektiği de belirtilmek suretiyle, aynî ve şahsî hak sahiplerine tebliğ edilir ve yapılan bu tebligat Müdürlüğe bildirilir.

5. İtirazlari inceleyecek olan teknik heyet, üniversitelerden bildirilen dört üye ile en az ikisi inşaat mühendisi olmak üzere, Bakanlık teşkilatında görev yapan üç üyenin iştiraki ile teşkil edilir. Riskli yapı tespitinin, itiraz üzerine değişmesi halinde, durum aynı şekilde ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

6. Riskli yapı olarak tapu kütüğüne kaydedilen taşınmazların maliklerine, altmış günden az olmamak üzere süre verilerek riskli yapıların yıktırılması istenilir.

7. Riskli yapıların altmış günlük süre içinde maliklerince yıktırılıp yıktırılmadığı, Müdürlükçe mahallinde kontrol edilir ve riskli yapı, malik tarafından yıktırılmamış ise, yapının idarî makamlarca yıktırılacağı belirtilerek ve otuz günden az olmak üzere ek süre verilerek tebligatta bulunulur. Bu süre sonunda da riskli yapıların maliklerince yıktırılmaması halinde, riskli yapıların insandan ve eşyadan tahliyesi ve yıktırma işlemleri; yıktırma masrafı öncelikle dönüşüm projeleri özel hesabından karşılanmak üzere, mahallî idarelerin de iştiraki ile mülki amirler tarafından yapılır veya yaptırılır.

8. Riskli yapının yine de yıktırılmadığı tespit durumlarda Bakanlıkça yazılı olarak İdareye bildirilir. Buna rağmen yıktırılmadığı tespit edilen yapılar, Bakanlıkça yıkılır veya yıktırılır. Bakanlık veya İdare tarafından yapılan yıktırmanın masrafları, ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu müdürlüğü, yıkılan binanın paydaşlarının müteselsil sorumlu olmalarını sağlamak üzere tapu kaydındaki arsa payları üzerine masraf tutarında müşterek ipotek belirtmesinde bulunarak Bakanlığa veya İdareye ve binanın aynî ve şahsî hak sahiplerine bilgi verir.

9. Yöneticinin veya denetçinin veya kat maliklerinin üçte birinin istemi üzerine, noter vasıtası ile yapılacak tebligat ile kat malikleri kurulu toplantıya çağrılır. Bu toplantıda yürütülecek uygulamalar konusunda bütün maliklerce oybirliği ile anlaşma sağlanamaması halinde, öncelikle riskli yapının değeri, Sermaye Piyasası Kuruluna kayıtlı olarak faaliyet gösteren lisanslı değerleme kuruluşlarına tespit ettirilir ve bu değer gözetilerek oybirliği ile anlaşmaya çalışılır, anlaşma sağlanamaması durumunda, yapılacak uygulamaya sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Bu karar tutanağa bağlanır ve toplantıda bulunan bütün kat maliklerince imzalanır. En az üçte iki çoğunluk ile alınan karar, karara katılmayanlara ve kat malikleri kurulu toplantısına iştirak etmeyenlere noter vasıtasıyla tebliğ edilir ve bu tebliğde, onbeş gün içinde bu kararın kabul edilmemesi halinde bağımsız bölümlerine ilişkin arsa paylarının, Bakanlıkça tespit edilecek rayiç değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacağı, bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu payların, rayiç bedeli Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edileceği bildirilir

10. En az üçte iki çoğunluk ile alınacak kararlar ve anlaşma şartları Müdürlüğe bildirilir. Anlaşmaya katılmayan maliklerin bağımsız bölümlerine ilişkin arsa payları; Bakanlıkça tespit ettirilen arsa payı değeri üzerinden anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılır. Bu suretle paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, bu paylar, Bakanlığın talebi üzerine, tespit edilen rayiç bedeli de Bakanlıkça ödenmek kaydı ile tapuda Hazine adına resen tescil edilir ve yapılan anlaşma çerçevesinde değerlendirilmek üzere Bakanlığa tahsis edilmiş sayılır.

11. Satış ve tahsis işlemleri sonlanınca uygulamaya geçilir.